Het mannetje heeft als belangrijkste kenmerk een roomwitte streep boven het oog tot aan de hals. In vlucht heeft het mannetje een blauwgrijze voorvleugel en een witte buik. Het vrouwtje is zoals bij veel eendensoorten moeilijker te onderscheiden. Zij heeft een enigszins grijs gekleurde vleugels dan het vrouwtje van de wintertaling en mist haar groene spiegel. Het voedsel bestaat uit water- en moerasplanten.
Het legsel bestaat uit zeven tot twaalf roomkleurige, geelwitte eieren, die door het vrouwtje in ongeveer 22 dagen worden uitgebroed. Het nest is goed verborgen in oeverbegroeiing.
Tussen 1960 en 1992 is de zomertaling in Nederland met 90% afgenomen tot 1000 tot 1900 broedparen. Volgens SOVON schommelde in de periode 1990-2011 het aantal broedparen sterk en tussen 2001 en 2011 is sprake van een significante aantalsverandering. Rond 2007 broedden er 1600 tot 1900 paar in Nederland. De zomertaling is in 2004 als kwetsbaar op de Nederlandse rode lijst gezet. De zomertaling staat ook op de Vlaamse rode lijst.
